دشواری دریافت‌های تاریخی 18

انگیزه های شکل گیری تاریخ و تزلزل آموزه های آن(معرفی کتاب)

جهان مکتوب چگونه ادبیات به تاریخ شکل داد، مارتین پوکنر، ترجمه علی منصوری، انتشارات بیدگل، 1400

در این کتاب، مارتین پوکنر ما را با خود به سفری یگانه در دل‌ زمان و به گرداگرد عالم می‌برد و طی آن از نقش شگرفی پرده برمی‌دارد که داستان‌ها و ادبیات در خلق جهان امروز ما ایفا کرده‌اند. پوکنر در این کتاب بدیع، ضمن کندوکاو در شانزده متن بنیادینی که آنها را از بیش از چهارهزار سال تاریخ ادبیات جهان انتخاب کرده، ما را با بسیاری از کسانی که اهل شهود و صاحب بینش بوده‌اند آشنا می‌سازد و به روشنی نشان می‌دهد که چگونه نوشتن و به تبع آن ادبیات الهام‌بخش ظهور و سقوط ملت‌ها و امپراتوری‌ها بوده، افکار فلسفی و سیاسی را در درخشان‌ترین اذهان و عقول شرر زده، باورها و عقاید مذهبی را در جان باورمندان پدیدآورده و با تأثیرگذاری بر زندگی نسل‌های بسیار، سیر تاریخ را عوض کرده است.

در این سفر با آثاری آشنا می‌شویم که به تمدن انسانی شکل بخشیده‌اند، آثاری که برخی از آنها دیرزمانی گم‌شده و از یاد رفته بودند و بعدها از نو کشف گشتند: نخستین شاهکار مکتوب، حماسۀ گیلگمش؛ کتاب مقدس عبری، کار عزرای کاتب؛ و سرگذشت گِنجی، نوشتۀ بانویی ژاپنی معروف به موراساکی. در دیدار از بغداد، پوکنر از شهرزاد و داستان‌های هزارویک شب سخن می‌گوید؛ می‌بینیم که چگونه گوته ادبیات جهان را در سیسیل کشف می‌کند، و گام‌به‌گام تأثیرگذاری روزافزون و خیره‌کنندۀ مانیفست کمونیست را دنبال می‌کنیم. به دیدار تروآ، پرگامون و چین می‌رویم و با برندۀ نوبل ادبی، دِرِک والکوت، در جزایر کارائیب و اورهان پاموک در استانبول به گفتگو می‌نشینیم.

قسمت مستقلی از کتاب مربوط به اسکندر

“با این که تروآ هیچ اهمیت راهبردی مستقیمی نداشت، سرچشمه های پنهان لشگرکشی اسکندر را فاش کرد. اسکندر به آسیا آمده بود تا قصه های جنگ تروآ را احیا کند. هومر جهان بینی اسکندر را شکل داده بود و حالا اسکندر از طریق لشکر کشی اش به این دیدگاه جامه عمل می پوشاند.وقتی اسکندر به تروآ رسید این مسوولیت را به گردن گرفت که این داستان حماسی را، فراتر از آنچه هومر می توانست تصور کند، ادامه دهد.اسکندر با بازسازی فتح آسیا در مقداری وسیع تر عظمت هومر را دوچندان کرد.”(جهان مکتوب، مارتین پوکنر، ترجمه علی منصوری، ص34 ) 

دکتر مهدی صحافیان

آرامش و پرواز روح