برگزیده ادب پارسی در تفسیر کتاب خداوند ۱۱

ان الذین آمنوا و عملوا الصالحات یهدیهم ربهم یونس/ ۹
نیک‌مردان کسانی هستند، که خداوند آنان را به حسن عنایت پرورد و به صحبت خود نزدیک گرداند تا او را یگانه شوند و از غیر او بیگانه!
پیر طریقت: توحید نه همه آن است که او را یگانه دانی، بلکه او را یگانه باشی! در آغاز نیتی غیبی دهد تا از جهان باز برد و در دلشان نوری افکند تا از جهانیان باز برد، پس از آن کشفی دهد تا از آب و گل باز برد و چون منفرد* شود وصال را شاید!
جوینده تو هم چو تو فردی باید
آزاد ز هر علت و دردی باید
قل هل من شرکائکم من یهدی الی الحق یونس/۳۵
حق، نامی از نام‌های خداوند: او به راستی خداست و به خدایی سزاست...
بر اهل طریقت این نام بسیار رود، این طایفه از شهود افعال به صفات پیوستند و از صفات به ذات، اول نظاره صنع کردند سپس از صنع گذشته نظاره صفات کردند، باز نظاره صفات بگذاشتند و نظاره ذات کردند.
مصطفی در نظاره فعل گفت: از عقاب تو به عفوت پناه می‌برم.در نظاره صفت: از خشم تو به رضایت پناه می‌برم. در نظاره ذات: از تو به خودت پناه می‌برم! آنگاه از دیدن خود گذشت، از صفات مجرد گشت، از مقام فنا گفت: ثنای بر تو را نتوانم شمرد، باز قدم بالاتر نهاد بر مقام بقا...
پیر طریقت: ای رستاخیز شواهد و استهلاک رسوم! عارف به نیستی خود زنده است، همه در آرزوی دیدارند و من در دیدار گم! سیل که به دریا رسید از آن سیل چه معلوم؟ جهان از روز پر است و نابینای مسکین محروم.
خصمان گویند کاین سخن زیبا نیست
خورشید نه مجرم ار کسی بینا نیست
( تفسیر خواجه عبدالله،ص ۴۲۵ و ۴۳۲)
* فرد و منفرد: بی تعلق و‌ رها
دکتر مهدی صحافیان
آرامش و پرواز روح