جهان‌شناسی و معرفی حقیقت هستی در ادبیات 1

تاریخ بیهقی

این است حسنک و روزگارش و گفتارش، رحمه الله علیه، این بود که خود به زندگی گاه گفتی که: «مرا دعای نشاپوریان بسازد» و نساخت و اگر زمین و آب مسلمانان به غصب بستدند، نه زمین ماند بدو و نه آب و چندان غلام و ضیاع و اسباب و زر و سیم و نعمت، هیچ سودش نداشت. او رفت و آن قوم که این مکر ساخته بودند، نیز برفتند. … احمق مردی که دل درین جهان بندد، که نعمتی بدهد و زشت بازستاند*.

رودکی گوید:به سرای سپنج‌ مهمان را/دل نهادن همیشگی‌ نه رواست‌

زیر خاک اندرونت باید خفت‌/گرچه اکنونت خواب بر دیباست‌

با کسان‌ بودنت چه سود کند؟/که به گور اندرون شدن تنهاست‌

یار تو زیر خاک مور و مگس‌/بدل آنکه گیسوت پیراست‌

آنکه زلفین‌ و گیسوت پیراست‌/گرچه دینار یا درمش بهاست‌

چون تو را دید زردگونه شده‌/سرد گردد دلش نه نابیناست‌ (ج6 باب 28)

- فصلی خوانم از دنیای فریبنده به یک دست شکر پاشنده و به دیگر دست زهر کشنده،گروهی را به محنت آزموده و گروهی را پیراهن نعمت پوشانیده،تا خردمندان را مقرر گردد که دل نهادن بر نعمت دنیا محال است.(ج 7 بخش39)

- صعبا فریبنده که این درم و دینار است! بزرگا مردا که ازین، روی برتواند گردانید.( ج8 بخش 44)

- وی رفت و آن قوم که محضر ساختند رفتند و ما را نیز می‌بباید رفت که روز عمر به شبانگاه آمده است.(باقی مانده ج 5 بخش10)

*جهان وام‌دهنده‌ای است که در پیری اقساط جوانی و نعمت‌هایش را بازمی‌ستاند(با رسوایی)

دکتر مهدی صحافیان

آرامش و پرواز روح